Căng thẳng thương mại Mỹ – Trung bùng lên khi Mỹ áp thêm 100% thuế lên hàng hóa Trung Quốc, đẩy mức thuế trung bình lên 130%. Cú sốc này làm rung chuyển chuỗi cung ứng điện tử toàn cầu và tác động trực tiếp đến Việt Nam trong ngành linh kiện điện tử. vừa có cơ hội đón dòng dịch chuyển sản xuất, vừa đối mặt nguy cơ thiếu hụt nguồn cung và rủi ro phòng vệ thương mại từ Mỹ.
1. Tác động đến sản xuất
Ngành điện tử Việt Nam đang đối mặt với nguy cơ gián đoạn sản xuất nghiêm trọng do chi phí đầu vào tăng vọt và thiếu hụt nguyên liệu. Cụ thể:
Tăng chi phí sản xuất từ nguyên liệu nhập khẩu Trung Quốc.
Hơn 70% linh kiện điện tử Việt Nam (chip bán dẫn, bo mạch, pin lithium) nhập từ Trung Quốc đang chịu tác động gián tiếp từ thuế quan và các biện pháp trả đũa của Bắc Kinh, có thể khiến giá tăng 20-30%. Điều này làm giảm lợi nhuận biên của các doanh nghiệp (DN) lắp ráp và nằm trong chuỗi cung ứng của các ông lớn đầu chuỗi như Samsung hay Foxconn tại Việt Nam xuống 10-15%, buộc phải cắt giảm sản lượng hoặc mất đơn hàng từ Mỹ. Trong 9 tháng đầu 2025, chỉ số sản xuất công nghiệp (IIP) ngành đã tăng 12.5%, nhưng dự báo quý IV có thể giảm 3-5% nếu gián đoạn kéo dài.
Rủi ro tỷ giá và chi phí vốn tăng cao
Biến động tỷ giá VND/USD có thể mất giá 5-7% do lạm phát nhập khẩu khiến doanh nghiệp vay vốn chịu thêm áp lực lãi suất 8-10% . Trong khi đó, chất lượng nhân lực kỹ thuật cao hiện mới đáp ứng khoảng 60% nhu cầu thị trường. Điều này sản xuất có thể gặp tình trạng lỗi sản phẩm tăng 5-7%, dẫn đến mất uy tín với đối tác Mỹ.
Tác động đến lao động
Trong kịch bản xấu, nếu chuỗi cung ứng kéo dài đứt đoạn, ngành điện tử có thể mất 50.000-100.000 lao động trong ngành, đặc biệt ở các KCN Bắc Ninh và TP. Hồ Chí Minh, nếu các DN FDI tạm dừng mở rộng. Tuy nhiên, đây là kịch bản cực đoan và có thể giảm thiểu nếu doanh nghiệp kịp thời điều chỉnh chiến lược.
2. Tác động đến xuất nhập khẩu
Mỹ tăng kiểm tra chống chuyển tải (transshipment), nâng thuế một số mặt hàng điện tử từ 10% lên 20%. Nếu áp mức 20-46% trên linh kiện điện tử, Việt Nam có thể mất 10-15 tỷ USD xuất khẩu trong năm 2025. Các sản phẩm rủi ro gồm smartphone, bo mạch, module camera, linh kiện 5G.
Ở chiều nhập khẩu, Việt Nam đang nhập 85 tỷ USD linh kiện/năm – chủ yếu từ Trung Quốc. Khi nguồn cung bị siết chặchặt, giá có thể tăng thêm 10-15% nếu chuyển sang Hàn Quốc, Đài Loan hoặc Malaysia. Từ tháng 9/2025, nhiều lô hàng đã chậm 10 – 15 ngày do Mỹ gia tăng giám sát tại cảng.
3. Tác động đến chuỗi cung ứng
Thời gian vận chuyển sang Mỹ kéo dài 40-50 ngày vì hải quan kiểm tra tới 30% lô hàng. Chi phí logistics tăng 15-20% khiến hàng tồn kho phình to, hạn mức tín dụng đội lên và khó bảo đảm tiến độ cho khách Mỹ – thị trường chiếm 40% kim ngạch điện tử Việt Nam.
Nếu Mỹ siết xuất khẩu phần mềm thiết kế chip, AI và 5G, khoảng 25% năng lực sản xuất công nghệ cao của Việt Nam có thể bị ảnh hưởng. Toàn ngành có thể thiệt 5-7 tỷ USD do thiếu linh kiện, tắc nghẽn vận chuyển và chi phí tồn kho tăng.
4. Cơ hội và vai trò của GLA HR trong hỗ trợ doanh nghiệp
Dù thách thức gia tăng, Việt Nam vẫn giữ lợi thế về vị trí gần Trung Quốc, chi phí lao động cạnh tranh, mạng lưới FTA rộng và môi trường chính trị ổn định. Xu hướng dịch chuyển khỏi Trung Quốc tiếp tục diễn ra, nhưng Việt Nam phải cạnh tranh mạnh với Ấn Độ và Indonesia – hai thị trường đang đẩy mạnh ưu đãi cho ngành chip và điện tử.
Trong bối cảnh này, GLA HR hỗ trợ doanh nghiệp điện tử – bán dẫn bằng việc cung ứng lao động phổ thông, tuyển kỹ thuật viên và tối ưu quy trình tuyển dụng. GLA HR còn phối hợp với các trường đại học, cao đẳng kỹ thuật để đào tạo và cung ứng thực tập sinh, giúp doanh nghiệp tiếp cận nhân lực trẻ phù hợp. Đồng thời, GLA HR kết nối người lao động và sinh viên với cơ hội việc làm tại các nhà máy lớn như Goertek, Quanta, Luxshare, Foxconn, BYD và Samsung…
KẾT LUẬN
Thuế quan Mỹ – Trung 2025 gây áp lực lớn lên ngành điện tử Việt Nam với chi phí tăng, chuỗi cung ứng gián đoạn và rủi ro thuế phòng vệ, đồng thời làm cạnh tranh FDI thêm gay gắt. Tuy vậy, đây cũng là thời điểm để Việt Nam tái cơ cấu sản xuất và nâng chất lượng nhân lực nhằm giữ vững vị thế trong chuỗi giá trị toàn cầu. Trong bối cảnh đó, GLA HR trở thành cầu nối quan trọng, giúp doanh nghiệp ổn định nguồn lao động – đây là yếu tố then chốt để ngành duy trì sức cạnh tranh.
